» غذاهای ممنوعه فصل گرم!

توی ظل گرمای تابستان زير آفتاب داغی كه هر قطره آب را با ولع می سوزاند و بخار می كند، عرق ريزان، تشنه، داغ و ملتهب به خانه می رسی، وقتی روی ماه مادر در حالی كه قاشق را در يک ليوان لبريز از شربت آبليمو، يخ و خاكشير فرد اعلا می چرخاند و دم در ظاهر می شود، انگار بهشت شخصا به اســتقبالت آمده؛ «بخور مادر جيگرت حال بياد.» مادرهای ايرانی به خصوص قديمی ترهای شان دانش سينه به سينه نقل شده ای درباره خواص خوراكی ها براساس طب سنتی دارند و مجهز به اين دانش از اعضای خانواده شان در برابر بيماری ها محافظت می كنند. تا پيش از آنکه دنيای مان آن قدر مدرن، شلوغ و پرترافيک شود و فست فودهای بخوردرو جای سفره غذای غنی و پرخاصيت ما ايرانی ها را بگيرند، وضعيت تغذيه و قوانين خورد و خوراک مان حال و روزش خيلی بهتر از امروز بود. يعنی زمانی كه تغار بزرگ آب دوغ خيار با سبزی تازه و معطر، گردو، كشمش و نان تازه لواش مثل آب روی آتش گرمای تابستان را مهار می كرد و دل مان را خنک. اگرچه درگيری های زندگی امروز بين ما و بايدها و نبايدهای پرحکمت طب سنتی اندكی فاصله انداخته باشد ولی در واقع طب سنتی بخشی از سبک زندگی ما ايرانيان است.

اول طبع تابستان را بشناسيد

در طب ســنتی قاعده بر این اســت که پیش از ابتلا به بیماری راهکارهایی داشته باشــیم که از بروز بیماری پیشگیری شود. یکی از این راهکارهای نگهداری سلامت، تغذیه متناســب با فصول سال اســت. براساس قوانین طب سنتی، افراد با مزاج های گوناگون باید روش تغذیه متناسب با گردش فصل ها داشته باشند و بدانند که در چه دوره ای از سال چه چیزهایی باید بخورند یا از خوردن و آشامیدن چه مواد خوراکی خودداری کنند تا تناسب و اعتدال در بدن شان حفظ شود. فصل تابستان براساس قوانین طب سنتی متناظر با آتش است و مزاج این فصل، گرم و خشک است. گرمی هوا در تابستان تاثیر بیشتری روی گرم مزاجان، جوانان و افرادی که بیشتر در معرض هوای گرم قرار می گیرند می گذارد و احتمال اختلال در بدن افزایش می یابد. در نتیجه این گروه ازدافراد باید بیش از دیگران قواعد ســلامت در طب سنتی ایرانی را جدی بگیرند و حواس شان به خورد خوراک شان باشد.

آبدوغ خيار در برابر فسنجان

با گرم شدن هوا آشپزخانه ایرانی حال و هوایش از پختن غذاهای پرادویه و سرخ کردنی به سمت غذاهای سبک تر، کم ادویه و آبپز شــده می رود. یعنی هر چه در زمستان خوردن خورش فســنجان باب طبع است در تابستان این غذا بی مناسبت و ناهماهنگ است. پس بساط گردو فسنجان را برچیده و تغار آبدوغ خیار را تیار کنید. خوردن غذاهای سنگین و دیرهضم مثل هلیم و کله پاچه را هم بهتر است به فصل سرما موکول کنید. در این فصل توصیه می شود که به خوراک های تان چاشنی ترش مثل آبلیمو و آبغوره اضافه کنید.

خداحافظ فست فود

ســرخ کردن، بو دادن و تفت دادن باعث تغییر مزاج ماده خوراکی و گرم و خشــک شدنش می شــود، بنابراین تا جایی که ممکن اســت غذاها را به صــورت آبپز و پختنی تهیه و خوردن خوراک های ســرخ کردنی را در تابستان کم کنید. البته که خوردن غذاهای فســت فودی با وجود حجم بالای استفاده از ادویه جات در آنها و همچنین سرخ کردن و تفت دادن زیاد بدترین و مضرترین خوراکی فصل تابستان هستند.

فلفل ممنوع

همه اين تجربه را با فلفل داشته ايم كه با خوردنش دمای بدن بالا می رود و سرمان حتی داغ می شود. فلفل و ادويه جات مواد خوراكی هستند كه خاصيت گرمازايی دارند و دمای بدن را بالا می برند. پس توصيه حکمای طب سنتی اين است كه در فصل تابستان عموم مردم به خصوص گرم مزاجان و افرادی كه بيشتر درمعرض حرارت قرار دارند از خوردن فلفلی ها خودداری كنند؛ مواد غذايی تند و ادويه ای مثل فلفل و زنجبيل، دارچين، زعفران، سس های تند، خردل، سبزيجات تند مثل سير، پياز، ترخون،نعناع، تره، شاهی و شويد.با اين اوصاف بهتر است خوراكی های تابستانی كم ادويه و بدون فلفل تهيه شود تا دمای هوای افراد بالا نرود.

ترمز در خوردن شيرينی

شیرینی ها معمولا از مواد اولیه با مزاج گرم تهیه می شوند در نتیجه زیاده روی در خوردن شیرینی ها، شکلات ها و حتی آجیل و مغزها هم که طبع گرم دارند در تابستان توصیه نمی شود.این مواد حرارت بدن را بالا می برند، حتی زیاده روی در خوردن شیرینی های طبیعی مثل عسل، کشمش، خرما، موز، نارگیل، گردو و خوراکی های از این دست هم در تابستان توصیه نمی شود.

سراغ كدام گوشت ها برويد؟

یکی از توصیه های طبیبان سنتی به افراد با طبع سرد خوردن گوشت شتر به دلیل طبع بسیار گرمی اســت که دارد. پس حواس تان باشد در فصل تابستان دست از سر شترها بردارید، چراکه گوشت شان بسیار گرم است و گرمازده می شوید. عموما گوشت ها هم طبع سرد و گرم دارند. گوشت گوسفند گرم و گوشت گاو طبع سرد دارد. شتر گرم طبع ترین گوشت هاست که همان طور که گفته شــد خوردنش در فصل گرما به صلاح نیست. گوشت پرندگانی مثل کبک،بلدرچین و شترمرغ هم با وجود طبع گرمی که دارند مناسب فصل گرما نیستند. در مقابل اما گوشت انواع ماهی با وجود طبع سردی که دارند انتخاب خوبی برای تابستان است، به شرطی که خیلی سرخ نشود و در زدن ادویه ها افراط نکنید.

خوردنی های تابستانی

خب تا اینجا از نخوردنی های فصــل گرما گفتیم، حالا برسیم به خوردنی های این فصل. قاعدتا وقتی خوردن گرمی ها در تابســتان به صلاح نیســت، پس باید سراغ غذاهای با طبع سرد برویم تا مزاج مان تعادل پیدا کند. بنا به توصیه حکمای طب سنتی، در تابستان توان گوارشی بدن کم می شود به همین دلیل است که خیلی از ما در فصل گرما میل چندانی به خوردن نداریم. پس بهتر است وعده غذای ظهر سبک باشد که هضم آن هم آسان شود. مثلا انواع سالاد که با ســبزیجات سرد مزاج مثل کاهو، خیار، گوجه و اسفناج تهیه می شوند گزینه مناسب برای ناهار است. این سالاد خنک می تواند با مقداری مرغ آبپز یا گریل شده پر و پیمان تر هم شود و البته لیموی تازه و معطر شیرازی جایزه دلپذیر سالاد شماست. از خوردن ماســت و خوراکی محبوب تابســتانی یعنی آب دوغ خیار و انواع بورانی غافل نشوید.

نوشيدنی های گوارا

شربت های طبيعی با طبع سرد مثل شربت خاكشير، سکنجبين، شربت آبليمو، به ليمو و آب انار، شربت ريواس، عرق كاسنی، شربت زرشک يا غوره، مصرف مركبات و ميوه ها ميخوش يا ملس مثل زرشک و آب زرشک، شاه توت، تمشک، سيب ترش، آلبالو، گوجه سبز، انار، هلو، زردآلو، هندوانه و گريپ فروت در فصل تابستان بسيار مفيد است. سوپ جو و آش جو هم باوجود طبع خنک جو بسيار مفيد بوده و از بهترين غذاها برای رفع عطش و حرارت بدن است

هندوانه درمانی!

هيچ كس نمی تواند منکر محبوبيت يک قاچ سرخ و خنک هندوانه در فصل جولان آفتاب شود. هندوانه ناجی گرما زده هاست. هندوانه از درصد آب تشکيل شده است و 90 كمک می كند در گرما بدن تان آب كافی داشته باشد. در ضمن همراه كردن هندوانه با نان و پنير منجر به پديد آمدن يک فست فود خنک، خوشمزه و تابستانی می شود. اين رسپی با جايگزينی طالبی، خيار و گوجه با هندوانه هم نتيجه دلپذيری عايدتان می كند. اما نکته مهمی كه حتما بايد حواس تان به آن باشد مصرف كافی آب در فصل گرماست. كمبود آب در بدن منجر به سردرد، سرگيجه و خستگی می شود. اين مساله بين نوزادان يا افراد سالخورده خطرناک است و بايد از وقوع آن با نوشيدن به موقع و كافی آب و انواع نوشيدنی ها جلوگيری كرد. نکته آخر اينکه افراد با طبع سرد بايد توجه داشته باشند كه در مصرف مواد غذايی مفيدی كه در بالا ذكر شد، حتی در فصل تابستان هم، زياده روی نکنند.

۰ نظر / ۱۸۶ بازدید